پایان نامه بررسی احکام فقهی زکات

پایان نامه بررسی احکام فقهی زکات از منظر قرآن و تفاسیر شیعه و سنی

چکیده: زکات پس از نماز، از فروع بسیار مهم دین اسلام است. همراهی زکات با نماز در بسیاری از آیات ، بیانگر این است که نمازگزار تا از سَرِ اخلاص و عبودیت زکات ندهد، نمازش پذیرفته نیست و به عرش نخواهد رسید. برای رسیدن به جامعه نمونه اسلامی، باید دیدگاه های دین اسلام را در مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی...

چکیده:
زکات پس از نماز، از فروع بسیار مهم دین اسلام است. همراهی زکات با نماز در بسیاری از آیات ، بیانگر این است که نمازگزار تا از سَرِ اخلاص و عبودیت زکات ندهد، نمازش پذیرفته نیست و به عرش نخواهد رسید. برای رسیدن به جامعه نمونه اسلامی، باید دیدگاه های دین اسلام را در مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... بررسی و بر اساس آن ها، راهکارهایی عملی در این زمینه ها ارائه کرد. پرداخت زکات و مصرف آن در امور تعیین شده، در محرومیت زدایی تأثیر بسزایی دارد. یکی از وظایف اصلی حکومت های اسلامی در طول تاریخ نیز جمع آوری زکات و رساندن آن به دست محرومان بوده است.
فقیهان بزرگ اسلام در کتاب های خود، زکات را یکی از ارکان اسلام و از واجبات دین شمرده و منکر زکات را (با آگاهی از وجوب آن) کافر دانسته اند. حتی برخی از ایشان، با استناد به احادیثی، خودداری کننده از پرداخت زکات را ) گرچه کم باشد( کافر خوانده و گفته اند که وی یهودی و نصرانی می میرد.
زکات که گاه در قرآن کریم و متون روایی از آن به صدقه تعبیر شده است، شامل گندم، جو، خرما، کشمش، شتر، گاو، گوسفند، سکه طلا و نقره می شود. درباره این موارد، در جای خود توضیح کامل و کافی داده خواهد شد. مسلمان با پرداخت زکات، اموال خود را پاک می سازد و از آثار مادی و معنوی آن بهره مند می شود. در نظام حکیمانه اسلام، افراد جامعه که متناسب با استعدادهایشان به فعالیت های گوناگون اقتصادی مشغول هستند، وظیفه دارند بخشی از اموال خود را در راه سودرسانی همگانی و رفع نیاز نیازمندان به مصرف برسانندزکات از مصادیق بارز صدقات است که به عنوان پشتوانه مالی برنامه های اجتماعی، در اصلاح ساختار جامعه و تطهیر زندگی، تزکیه نفوس و تألیف قلوب مردم، نقش به سزایی دارد.
کثرت وجود تعابیر بلند و عبرت آموز از قبیل بلا گردان فرد و جامعه، زمینه ساز نزول رحمت و برکت، عامل توسعه عمر و گسترش زندگی، تجارت مستقیم با خداوند، ذکر عملی و... که در لسان آیات و روایات، عمق باور مؤمنان و عرف جامعه، در شأن این واجب الهی، جاری و ساری است از جایگاه ویژه این عبادت اجتماعی و ضرورت اهتمام به آن خبر می دهد. این مقالة مختصر در این راستا احکام فقهی زکات از منظر قرآن وتفاسیر شیعه وسنی را تحلیل و بررسی می‌کند.

فهرست مطالب:
چکیده
فصل 1- کلیات پژوهش 
1-1- مقدمه
1-2- معنای زکات در لغت 
1-3- معنای زکات در اصطلاح  
1-4- فلسفه تشریع زکات در اسلام 
1-5- نقش و اهمیت زکات   
1-5-1- زکات، مکمل آیین اسلامى  
1-5-2- زکات، مایه برکت مال 
1-5-3- رابطه زکات و تهذیب نفس  
1-6- مصارف یا موارد هزینه زکات 
1-7- شرایط وجوب زکات 
1-8- آثار پرداخت زکات‏ 
1-8-1- آثار فردی پرداخت زکات‏  
1-8-2- آثار اجتماعى پرداخت زکات‏ 
1-8-3- آثار ترک زکات 
فصل 2- زکات در قرآن کریم 
2-1- زکات از دیدگاه قرآن  
2-2- فلسفه زکات در قرآن 
2-3- نقش و  اهمیت انفاق در قرآن 
2-4- نقش و  اهمیت زکات‏ در قرآن 
2-5- قرآن و ستایش زکات دهندگان  
2-6- تقسیم بندی آیات قرآن در مورد زکات  
2-7- عوامل پرداخت زکات  از نظر قرآن  
2-8- آثار پرداخت زکات از منظر قرآن 
2-9- فوائد و فضایل زکات از نظر قرآن 
2-10- قرآن و پاداش زکات 
2-11- قرآن و ترغیب به پرداخت زکات 
2-12- عوامل ترک زکات از نظر قرآن 
2-13- کیفر ترک زکات از منظر قران 
2-14- رابطه نماز با زکات  
2-14-1- همراه بودن زکات با نماز‏   
2-14-2- دعوت نمازگزاران به انفاق در قرآن ‏ 
2-14-3- پیوستگی آیات نماز و زکات در قرآن کریم  
فصل 3- زکات از نگاه شیعه  
3-1- زکات از دیدگاه شیعه 
3-2- زکات در نعمت‏هاى مادّى و معنوى
3-3- فلسفه زکات در تشیع  
3-4- اهمیت  پرداخت زکات در روایات معصومین 
3-5- منابع یا موارد تعلق زکات در فقه شیعه  
3-6- شرایط تعلق زکات 
3-6-1- شرایط تعلق زکات غلات 
3-6-2- شرایط تعلق زکات طلا و نقره  
3-6-3- شرایط تعلق  زکات دام 
3-7- فوائد پرداخت زکات از منظر روایات‏ معصومین
3-8- حکمت و فضایل زکات از منظر روایات معصومین  
3-9- ادلّه وجوب زکات در روایات 
3-10- زکات در روایات پیامبر (ص)  
3-11- سیرة پیامبر اکرم در رابطه با زکات  
3-12- کیفر تلخ ترک زکات در دنیا و آخرت‏ در  روایات 
3-13- روایات امامان شیعه و مسئله زکات‏  
3-14- زکات و انفاق از نظر امام حسن مجتبى (ع)  
3-15- احکام زکات از نظر امام رضا(ع) 
3-16- زکات در نهج البلاغه 
3-17- احکام زکات از دیدگاه فقهای اسلامی 
فصل 4- زکات از نگاه اهل سنت 
4-1- مقدمه‏ ای بر فقه اهل سنت
4-2- زکات و انواع آن‏ در اهل سنت 
4-3- منابع و شرایط وجوب زکات‏ در فقه اهل سنت  
4-4- مصارف  زکات‏ در اهل سنت 
4-5- زکات در فقه اهل سنت 
فصل 5- تطبیق  و نتیجه گیری 
5-1- تفاوت احکام زکات تشیع با اهل سنت 
5-2- جمع بین روایات در باب زکات 
5-3- ترویج  و آموزش احکام زکات
5-4- جمع بین روایات در باب زکات 
فهرست منابع  
فهرست جداول
جدول‏3 1 نصاب های زکات برای شتر 
جدول‏3 2 نصاب های زکات برای گاو
جدول‏3 3 نصاب های زکات برای گوسفند 
جدول‏4 1 نصاب های شتر برای زکات 
جدول‏4 2 نصاب های شتر برای زکات 
جدول‏4 3 نصاب های گاو برای زکات 
جدول‏4 4 نصاب های گوسفند برای زکات